Pierwsze tygodnie pracy z uczniami w „nowej” rzeczywistości przysłaniają nie tylko kwestie bezpieczeństwa (zdarza się oczywiście, że wybrana klasa lub szkoła przechodzi na zdalny tryb uczenia). W wielu placówkach rozpoczął się wyścig z czasem, w znaczeniu nadrabiania zaległości i wystawiania ocen na zapas, na wypadek gdyby jutro trzeba było uczyć na odległość. Nie ma wątpliwości – sytuacja pandemii oznacza działanie w modelu kryzysowym, nieprzewidywalnym, naznaczonym lękiem przed nieznanym. Od nas jednak zależy, jak moment zmiany wykorzystamy, ustalając priorytety, rewidując metody pracy, a przede wszystkim definiując filozofię pracy od nowa.
Tak, jak wspomniałam wcześniej, działamy w sytuacji kryzysu, mierząc się z nowymi ograniczeniami i wyzwaniami. Faktem jednak jest, że możemy także wdrażać nowe rozwiązania. Zanim jednak określimy, co chcemy praktykować w swojej pracy z uczniami, warto zacząć od tego, jakie wartości są w tych działaniach najważniejsze i dlaczego.
Dbałość o dobrostan (dobre samopoczucie) – będzie oznaczała, że dowiesz się, „gdzie są” Twoi uczniowie (Jak się czują? Z czym się mierzą?), a Twój plan pracy będzie dostosowany do „nowej sytuacji”, a nie taki, jak przed pandemią. Nie przygnieciesz ich nieskończoną liczbą kartkówek i testów, a zadbasz o włączenie do procesu edukacyjnego.
Angażowanie uczniów – od przestrzeni do zadawania pytań (przez młodych ludzi, a nie Ciebie) poprzez pracę w parach po realizację projektu (na przykład badawczego lub społecznego) – możliwości masz bardzo dużo, w zależności od Twojej otwartości. Warto spróbować, uczenie się przez dociekanie, doświadczanie i współpracę wpływa na rozwój kompetencji uczniów, a to one są dzisiaj kluczowe.
Dobre relacje – konstruktywna informacja zwrotna, życzliwa atmosfera, otwarta postawa – to dzięki nim uczniowie mogą wzrastać, zdobywać wiedzę, nabywać umiejętności i rozwijać postawę otwartości czy zaciekawienia.
Oczywiście przykłady tego, co ważne w pracy z młodymi ludźmi, można mnożyć – otwartość, dialog, różnorodność, doświadczanie, uważność, itp. Postanowiłam opisać trzy wybrane, gdyż moim zdaniem wystarczająco obrazują to, co w myśleniu o filozofii pracy nauczyciela jest ważne. My, nauczyciele, naprawdę mamy ogromny wpływ na naszych uczniów – zarówno ten konstruktywny, jak i destrukcyjny. Wystarczy sięgnąć myślami wstecz i przypomnieć sobie własne doświadczenia. Oczywiście opisywana filozofia powinna być dla nas ważna ZAWSZE, nie tylko w czasach pandemii. Dzisiaj jednak szczególnie zachęcam do tego, by redefiniować swój szeroko rozumiany warsztat pracy, spoglądając na kontekst działania, możliwości, ograniczenia, wyzwania – właśnie w kontekście wartości. Nie neguję podstawy programowej, chcę jedynie pokazać, że prawdziwa wartość i moc edukacji tkwią w postawie nauczyciela, jego metodach pracy, odporności na presję (zewnętrzną i wewnętrzną). Zacznijmy od tego, na co mamy wpływ.