Pomysły (nie tylko) na godzinę wychowawczą

Ile razy usłyszałaś/usłyszałeś w ostatnich miesiącach od swoich uczniów pytanie: “Po co mi to?”

Jak często sama/a miewasz poczucie, że to czego uczysz, mogłoby być bardziej powiązane z życiem?

To dylematy i wyzwania, które towarzyszą wielu z nas w pracy w szkole, dlatego pomyślałam, że zaproponuję dziś kilka tematów i pomysłów na zajęcia z uczennicami i uczniami, wprowadzając nas na początek bardzo krótko w świat generacji Z, kompetencji i efektywnych praktyk nauczania. Zrobię to po to, by osadzić nas w tym, co przebadane i… możliwe do realizacji nawet w bardzo licznej klasie, w formacie 45 minut lekcji.

Generacja Z

O pokoleniu Z (ludziach urodzonych po roku 1995) można przeczytać w wielu raportach i publikacjach (kliknij, kliknij), w których jest ono ukazane wielopłaszczyznowo – od świata wartości, osadzenia w świecie cyfrowym, poprzez stosunek do pracy i potrzeby edukacyjne. Te ostatnie są ważne dla nas, osób, które na co dzień pracujemy z młodymi ludźmi. O czym zatem warto pamiętać? Z opracowań Michała Kociankowskiego zabieram do swoich działań 3 najważniejsze rzeczy.

Nastolatki uczą się chętniej, gdy:

• Rozumieją, po co to robią.
• Łączą przedmioty szkolne ze swoimi planami na życie.
• Mają szansę być w czymś bardzo dobrzy.

Nie będę rozwijała każdego z trzech wątków, podkreślę natomiast, jak ważne jest szeroko rozumiane łączenie tego, co w szkole, ze światem zewnętrznym. Nie tylko po to, by młodzi ludzie rozumieli rzeczywistość, ale także po to, by kwestionowali, krytycznie myśleli i… w przyszłości kreowali lepszy świat.

Czas na kompetencje

Wiemy, z jakim pokoleniem pracujemy. Doświadczenia ostatnich lat pokazały, jak zmienna może być rzeczywistość i z iloma problemami musimy się dziś mierzyć, więc czujemy, że i praca edukacyjna powinna wyglądać trochę inaczej – być nastawiona na rozwijanie kompetencji, a tym samym wzmacnianie podmiotowości i sprawczości ucznia.

Co to oznacza w praktyce? Powiem krótko i konkretnie – idziesz na lekcję, więc pomyśl o modelu WUP:

• jaką wiedzę zdobędą lub pogłębią Twoi uczniowie i uczennice?
• jakie umiejętności rozwiną?
• jakie postawy będziesz kształtować?

Podstawa programowa obejmuje przecież nie tylko treści. Co więcej – odpowiedni dobór różnorodnych metod pomoże rozwijać właśnie umiejętności uczniów i ich postawy. Pod warunkiem, że w Twojej pracy model podawczy nie będzie tym dominującym.

O tym, jak to robić krok po kroku piszę w swojej książce “Projekt zmiana – od frustracji do satysfakcji z pracy w szkole”, takie szkolenia dla rad pedagogicznych prowadzimy w ramach ProjektZMiana z Arturem Krawczykiem.

Efektywne praktyki nauczania

Dzięki współpracy z Centrum Edukacji Obywatelskiej w ramach programu Szkoła dla innowatora (gdzie pełniłam między innymi role doradczyni dyrektorów i trenerki trenerów), mogłam przekonać się po raz kolejny, jak ważne jest codzienne doświadczenie ucznia i stosowanie prostych, a sprawdzonych praktyk dydaktycznych. W naszym programie były to:

• zadawanie pytań,
• praca w grupach lub parach,
• informacja zwrotna,
• praca z błędem.

Więcej możesz przeczytać tutaj – kliknij.

Do tej krótkiej listy dodałabym 3 efektywne praktyki przebadane przez Johna Hattie’go:

• Stymulowanie dyskusji zorientowanej na ucznia.
• Polecanie uczniom częstego zapisywania własnych przemyśleń, robienia notatek.
• Regularne odwoływanie się do przemyśleń uczniów oraz regularne podsumowania.

Pomysły na lekcje

Proponuję tematy związane ze światem… przyszłości, a tak naprawdę rzeczywistości, w której żyjemy:

• Czy roboty nas zastąpią?
• Czy można zaprzyjaźnić się z robotem? (Czy możliwa jest relacja z hologramem?)
• Co by było, gdyby nie było internetu?
• Czy potrzebna nam maszyna kresu życia?
• Czy sztuczna inteligencja zastąpi artystów?
• Co będziemy jedli w 2045 roku? (jedzenie przyszłości)

To tematy inspirowane wystawą w Centrum Nauki Kopernik “Przyszłość jest dziś”, w ramach której został przygotowany cały pakiet materiałów edukacyjnych z filmami i scenariuszami lekcji. Znajdziesz je tutaj – kliknij.

Co ważne w procesie planowania lekcji?

• wprowadzenie do lekcji – podanie celu zajęć w języku zrozumiałym dla uczniów,
• praca w parach na początek lekcji (obejrzenie krótkiego filmu lub szukanie materiałów źródłowych, lub przygotowanie krótkiej notatki, lub burza mózgów, lub zbieranie pytań otwartych do tematu),
• dalsze działania uczniów – burza mózgów lub metoda myślących kapeluszy de Bono, lub debata – więcej propozycji i opisów metod angażujących znajdziesz tutaj – kliknij.
• podsumowanie lekcji – Czego się dzisiaj nauczyliśmy? Czego się dowiedzieliśmy? Co nas zainteresowało?

Celowo nie zostawiam scenariusza lekcji, zachęcając Cię do samodzielnego zaplanowania procesu zajęć, nie tylko wychowawczych. Mam nadzieję, że tematy zainteresują i Ciebie, i Twoje uczennice i uczniów. Pomyśl także nad wizytą w Centrum Nauki Kopernik – inspiracyjnie zostawiam film i kilka zdjęć z wystawy.