Uczenie się jest procesem ciągłym i nieograniczonym. Wykracza ono poza tradycyjne ramy edukacyjne (klasy i szkoły), co z pewnością bardzo dobrze oddają słowa “learning happens everywhere” (uczenie dzieje się wszędzie). W tym kontekście ważne jest z jednej strony myślenie o budowaniu ekosystemu służącego uczeniu się, czyli relacji szkoły ze światem zewnętrznym, jak i myślenie o tworzeniu środowiska, które służy uczeniu się (wenątrz klasy, szkoły).
Współczesne podejście do edukacji akcentuje, że efektywne środowisko uczenia się jest złożone i wielowymiarowe, obejmujące aspekty społeczne, cyfrowe oraz fizyczne (przestrzeń). Te trzy kategorie tworzą solidną podstawę dla skutecznego procesu edukacyjnego.
Dobre środowisko uczenia się, czyli jakie?
Środowisko społeczne koncentruje się na kulturze organizacyjnej szkoły, budowaniu relacji, szacunku, mądrym przywództwie i dzieleniu się odpowiedzialnością. Jest to przestrzeń, w której uczniowie i nauczyciele współpracują, ucząc się od siebie nawzajem i wspierając się w rozwiązywaniu problemów. Edukacja to nie tylko treści akademickie czy podstawa programowa i egzaminy. Ważne, by w szkole uczennice i uczniowie mogli rozwijać kompetencje społeczne, podejmować i realizować inicjatywy, rozwijać samorządność. Kluczowe jest to, by środowisko, w którym spędzają bardzo dużo czasu było bezpieczne i przyjazne (życzliwe i wspierające).
Cyfrowe środowisko uczenia się wspiera indywidualne potrzeby uczniów i uczennic, pomaga w indywidualizacji procesu edukacyjnego, a także daje przestrzeń do mądrego działania, w tym przede wszystkim świadomego korzystania z otwartych zasobów, jak i tworzenia materiałów.
Środowisko fizyczne dotyczy przestrzeni, w której odbywa się nauka – dobrze zaaranżowanej, służącej uczeniu się we współpracy, dostosowanej do różnych potrzeb wynikających z różnorodności wykorzystywanych metod pracy. Z jednej strony dotyczy przestrzeni sal lekcyjnych, z drugiej miejsc wspólnych – holi, miejsc pracy projektowej, zabawy, wypoczynku. Edukacja może też “dziać” się poza klasą, “pod chmurką”, a także w różnych innych miejscach, takich jak np. instytucje kultury, firmy, urząd miasta, dworzec kolejowy. Wszystko zależy od chęci nauczycieli oraz wsparcia dyrektora.
Po co się uczymy?
Współczesna edukacja wymaga mądrego łączenia tych trzech perspektyw, aby tworzyć środowisko, które nie tylko motywuje do nabywania wiedzy i umiejętności, ale również rozwijania postaw. Celem edukacji szkolnej jest przecież przygotowanie młodych osób do dorosłego życia w różnych jego obszarach (akademickim, zawodowym, społecznym, itp.), brania odpowiedzialności za nasz coraz bardziej skomplikowany świat. Słowa mówiące o potrzebie uczenia się przez całe życie nie są pustym sloganem. Dynamicznie zmieniający się świat wymaga od nas nieustannego rozwoju, zatem szkoła powinna być miejscem, gdzie bezpiecznie mamy możliwość uczyć się, współpracować i kształtować kompetencje.
W tym kontekście różnorodne metody pracy oraz rola nauczyciela, w tym współpraca nauczycieli, są nieodłącznymi elementami efektywnego środowiska uczenia się. Angażujące metody pracy, takie jak na przykład dyskusje, projekty grupowe, zadania problemowe, praca w parach i grupach, czy samodzielne tworzenie notatek, są kluczowe dla efektywnej edukacji. Co ważne, nauczycielki i nauczyciele, jako mentorzy i przewodnicy, odgrywają kluczową rolę we wspierającym środowisku uczenia się. Ich otwartość na poszukiwanie najbardziej adekwatnych metod pracy i kompetencje przekładają się bezpośrednio na dobre (lub nie) doświadczenia edukacyjne dzieci i młodzieży. W tym kontekście bardzo ważna jest współpraca nauczycielek i nauczycieli, która wykracza poza dzielenie się kserówkami, taka jak wspólne planowanie lekcji i projektów, czy uczenie się od siebie nawzajem (nie mylić z radami szkoleniowymi). Ogromną wartość mają rozmowy, mikrowarsztaty czy koleżeńskie obserwacje lekcji (tak, wiem, niepopularne).
Środowisko służące uczeniu się, które integruje różnorodne metody pracy, aktywną rolę nauczyciela oraz współpracę nauczycieli, jest fundamentem dobrej edukacji. To środowisko, które inspiruje, wspiera i wyposaża uczniów w “narzędzia” niezbędne do życia w szybko zmieniającym się świecie. A Ty jak tworzysz środowisko wspierające uczenie się w klasie lub w szkole? Co chcesz wzmocnić w swojej pracy?
Jeśli zainteresował Cię temat, zapraszam do wysłuchania podcastu, który poszerza perspektywę opisaną w poście – kliknij!
Jeśli szukasz pomysłów na angażowanie uczennic i uczniów w proces uczenia się, skorzystaj z kursu internetowego – kliknij!
